Iconen voor thuis

Wanneer men spreekt over iconen wordt maar al te vaak onmiddellijk de link gelegd met de Grieks-orthodoxe kerk. Op zichzelf is daar natuurlijk helemaal niets mis mee, maar de achterliggende ontstaansgeschiedenis van de icoonkunst is veel complexer.

In de zesde eeuw ontwikkelden zich de eerste iconen zoals we die nu kennen. De naam icoon is afgeleid van het Griekse woord “εἰκών” dat zoveel betekent als ‘afbeelding’. Deze iconen met voorstellingen van Christus, de Moeder Gods of zelfs heiligen werden uitgevoerd op een houten drager en gerealiseerd naar omzeggens dezelfde schildertechniek als de vroegere Fayoem-mummieportretten. De daarop volgende eeuwen nam de icoonkunst een ongekend hoge vlucht en werd het voornamelijk in de orthodoxe kerk een heus cultusvoorwerp van verering en devotie. Naast houten dragers, werden iconen echter ook uit harde materialen zoals metaal, ivoor en zelfs steen gemaakt. Draagbaar en verplaatsbaar, alsook door hun relatief beperkt formaat en omvang, lenen iconen zich tot op de dag van vandaag uitermate goed voor zowel de publieke erediensten als voor private verering in besloten huiskring. [EINDE CITAAT] Aldus Rudi Schrever op de Historiek website.

Iconen zijn overal te zien

Toen ik 18 was zette ik voor het eerst voet op Griekse bodem. Hoewel ik te jong was om me dat te realiseren voelde ik me er meteen thuis. En een jaar later vloog ik alleen terug naar Athene. Ondanks de enorme omvang van de stad, de hitte, het lawaai en het feit dat ik de taal niet kende, slenterde ik door de stad met een vrijwel zorgeloos gemak, dat mij blij verraste. Inmiddels ben ik er vaak geweest en ik leerde Athene kennen door er keer op keer te verdwalen.

---

---

Huis-, tuin- en keuken-iconen

Als kind tekende en schilderde ik veel en in Griekenland kon ik uren kijken naar de iconen en fresco’s in de kerken. Het fascineerde me, mede doordat de kwaliteit en het gebruikte materiaal zo van elkaar verschilt. Want de ‘knulligste’ icoon lijkt goed genoeg om welke heilige figuur of welk bijbelverhaal dan ook een plekje te geven in de kerk.

Tenslotte zie je iconen niet alleen in de kerk, maar je ziet ze overal. In de bus, de taxi, de huiskamer en zelfs zag ik, ooit bij mijn hospita op Chios, iconen in de stal bij de ezel. Je kunt ze overal kopen. Er zijn speciale winkels, in de kerk, maar ook in de kiosk liggen ze tussen de aanstekers, tissues en kauwgom. De goedkope huis, tuin- en keukenicoontjes zijn geplakt op stukjes hout, plastic, metaal en uiteraard nu ook op dashboard- en koelkastmagneten. Er zijn veel kitschversies van iconen en het lijkt of iedereen ze heeft. Ook staan op vele straat hoeken, zelfs op de meest afgelegen bergtoppen en riviervalleien, kleine kapelletjes met iconen.

Kunstzinnig voelen gepaard aan een stille, ingetogen natuur, kan de beste voorwaarde genoemd worden voor de ontwikkeling der geestelijke vermogens. Met dit voelen dringt men door het oppervlak der dingen tot in de geheimen van hun wezen door.

Rudolf Steiner

---

Mijn iconen sieren wanden in binnen- en buitenland

---